Çocuğuma Cep Telefonu Alacağım Ama Nasıl Sınır Koyacağım?
İnternetin ülkemizde yaygınlaşması üzerinden 20 yıl geçmiş… Bu yıllar içerisinde internet iyice hayatımıza girdi derken akıllı telefonun piyasaya çıkmasıyla hayatımızın bir parçası haline geldi. Artık ihtiyaç mı, lüks mü tartışmaları anlamsız kalmaya başladı.
Durum böyleyken, bana gelen ailelerin sık sorduğu sorulardan birisi de “çocuğuma cep telefonu / tablet almalı mıyım?” ya da “ne zaman almalıyım?” oluyor.
Başlarda çocuğunuza telefon almak için 13 yaşını bekleyin düşüncesi yaygındı. Ancak bazı gereklilikler (acil durumlar vb.) sonucunda yaş sınırı mecburen aşağıya doğru çekiliyor. Bu nedenle ben bir yaş sınırı önermeyeceğim. Ancak yaşına göre telefon / tablet modeli seçmek, internet ulaşımının nasıl olacağını belirlemek, kullanacağı oyun ve programları ve kullanım süresini sınırlandırmak çocuklar için alınabilecek önlemlerden ilk aklıma gelenler. Ben artık çocuğumuza cep telefonu almaya karar verdiğimizi varsayarak yazıya devam ediyorum.
Cep Telefonu Alıyoruz…
Çocuğunuza cep telefonu almaya karar verdikten sonra yapılacak ilk iş oturup karşılaşabileceğiniz sorunları belirlemeye çalışmak olsun. Çocuğunuzu en iyi siz tanıdığınız için, telefon aldığınızda ne gibi sorunlar yaşayacağınızı en iyi siz tahmin edersiniz. Ben burada bazı örnekler anlatacağım, ancak her ailenin alışkanlıkları, kültürü, değerleri farklı olduğu için benim aklıma gelmeyen noktalar olabilir. Bu sorunları cep telefonu (veya tablet & bilgisayar) almadan tespit edip önlem almanız çok önemli.
Öncelikle bu telefonu kendisinin kullanacağını ancak mülkiyetinin size ait olduğunu, aşağıda belirtilen konularda bir sorun yaşadığınızda veya bazı özel durumlarda geri alabileceğinizi vurgulayın.
Çoğunuza telefon için makul bir bütçe belirleyin ve bunun üzerine çıkamayacağınızı, bu bütçe içerisinde kendi istediği marka ve modeli seçebileceğini, isterse seçimde yardımcı olabileceğinizi söyleyebilirsiniz. Benzer şekilde konuşma ve internet tarifesinde de aylık bir sınır koymalısınız. Sınır aşıldığında bunu kendi harçlığından ödeyebilir. Bunları baştan konuşmanız hoş olmayan sürprizlerin önüne geçecektir.
Bu telefon ile ne kadar süre idare etmesi gerektiğini anlatın. Örneğin X yıl boyunca bu telefonu kullanmak zorunda olduğunu, garanti kapsamı dışında oluşabilecek bozulma, kırılma, düşürme, kaybetme gibi sorunlardan ve bunların masraflarından kendisinin sorumlu olduğunu (örneğin ihmali ile oluşan hasarların onarım masraflarına harçlığı ile destek olabilir) söyleyin. Bu çocuğunuzun telefonunu daha özenli kullanmasını sağlayacaktır.
Telefonun gün içerisinde kapatması gereken saatte anlaşın. Anlaştığınız bu saatten sonra telefon açılmamalı, odasına götürülmemelidir. Odasında telefon ile yatan çocuklarda uyku sorunlar çok yaygın. Ayrıca uygun olmayan arkadaşlıklar ve internet içeriklerine karşı da büyük risk altında oluyorlar.
Ailenin sosyal zaman etkinliklerinde (yemek saati, gezi, akraba ziyaretleri vb.) telefonu sınırlı şekilde kullanması gerektiğini anlatın. Örneğin ailece yemek yerken cep telefonunda mesaj yazmanın, konuşmanın uygun olmadığını, bunları yemek sonrası ve öncesinde halletmesi gerektiğini vurgulayın ve tabi bunlara siz de uyun.
Telefonun okula gidip, gidemeyeceği, gidebilecekse hangi şartlarda olacağını konuşup belirleyin. Örneğin okulda yanında olacaksa ders saatlerinde kapalı tutması gerektiğini, habersiz bir şekilde insanların ses ve görüntülerini kaydetmesinin uygun olmadığını vurgulayın. Benzer şekilde sosyal medyada ve sohbet programlarında hakaret, aşağılayıcı ve uygunsuz bir dil kullanmaması gerektiğini nedenleriyle beraber anlamasını sağlayın.
Telefonda kullanacağı uygulamalarda (oyunlar, sosyal medya gibi) yaş sınırlamasına dikkat etmesini, yaşına uygun olmayan uygulamaların telefonunda bulunmaması gerektiğini söyleyin. Telefona açılışına koyacağı şifreyi sizinle paylaşmasını isteyin. Mahremiyetini ihlal etmeden, kendisinin de bilgisi ve gözetiminde olmak kaydıyla, telefondaki bazı uygulamaları kontrol edebileceğinizi belirtin.
Öncelikle bu cihazın bir haberleşme aracı olduğunu ve kendisini aradığınızda (makul sebepler dışında) açmasını veya açamazsa bile kısa süre içerisinde geri aramasını istediğinizi belirtin.
Bu kurallara uygun davranmazsa belirli sürelerle cep telefonundan mahrum kalabileceğini vurgulayın. Eğer çocuğunuz bu şartları anladığını ve kabul ettiğini söylerse kendisine bir telefon alabilirsiniz. Gerekirse bu kuralları yazılı hale de getirebilirsiniz. Tabi sonrasında bu kuralları uygulama konusunda kararlı ve tutarlı olmanız, kurallar dışına çıktığında gerekli yaptırımları uygulamanız da gerekli. Net sınırlar koymanız çıkacak çatışmaları önemli ölçüde azaltacaktır.
Tabi en önemlisi çocuğunuzla iyi bir iletişim kurmuş olmanızdır. Yukarıda yazan şeylerin keyfi olmadığını, gerekçelerini iyi açıklayabilmiş olmanız da lazım.
Buraya kadar hep çocuklardan beklentilerimizi yazdım. Ancak sizin de çok önemli göreviniz olan iyi bir model olma konusunda çaba göstermeniz gerekiyor.
